Nhiều học sinh dù không bị điểm kém vẫn căng thẳng. Khám phá 3 lý do chính và cách phụ huynh đồng hành, hỗ trợ con phát triển bản thân, chọn trường đại học.
Không ít phụ huynh bất ngờ khi thấy con mình ở cấp 2 rơi vào lo âu, căng thẳng dù điểm số khá tốt. Thực tế, áp lực tinh thần ở lứa tuổi này không chỉ đến từ việc học kém, mà còn từ sự thay đổi tâm sinh lý, kỳ vọng gia đình và nhu cầu tự khẳng định bản thân.
Theo UNICEF, mối quan hệ tích cực giữa cha mẹ và con cái đóng vai trò quyết định trong sự phát triển cảm xúc của trẻ. Nếu thiếu sự đồng hành, các em dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, mất động lực, ảnh hưởng đến sự trưởng thành lâu dài.
-
Áp lực kỳ vọng quá lớn từ gia đình và xã hội
Khi điểm số trở thành gánh nặng
Ở cấp 2, trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn học tập phức tạp hơn với nhiều môn học mới. Không ít em tuy không bị điểm kém nhưng vẫn cảm thấy áp lực khi phải duy trì thành tích. Một nghiên cứu tại Hà Nội cho thấy 16,4% học sinh THCS và THPT gặp vấn đề tâm lý, trong đó nhiều em vốn học khá giỏi.
Các em lo sợ mình không đáp ứng kỳ vọng, hoặc luôn phải “giữ vị trí top đầu”. Khi cha mẹ thường xuyên so sánh con với bạn bè hay anh chị, trẻ dễ rơi vào cảm giác “không bao giờ đủ tốt”.
Tác động từ xã hội và môi trường học tập
Ngoài gia đình, yếu tố xã hội cũng góp phần tạo áp lực. Bạn bè cùng lớp, thầy cô và mạng xã hội đều có thể trở thành thước đo so sánh. Một học trò giỏi vẫn có thể căng thẳng khi thấy bạn bè tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa, trong khi bản thân chỉ tập trung vào điểm số.
Tips cho phụ huynh
- Hỏi con “Hôm nay con học được điều gì mới?” thay vì chỉ hỏi “Con được mấy điểm?”.
- Công nhận nỗ lực của con, không chỉ thành tích.
- Đặt mục tiêu vừa sức, tránh kỳ vọng “luôn hoàn hảo”.
-
Môi trường gia đình thiếu gắn kết và ổn định
Gia đình – điểm tựa tinh thần quan trọng
Theo Dovepress, trẻ em có sự gắn kết gia đình tích cực ít gặp lo âu và stress hơn. Một bữa cơm gia đình, một cuộc trò chuyện nhỏ mỗi ngày đều có thể trở thành “liều thuốc tinh thần” cho con.
UNICEF cũng khẳng định rằng, tình cảm và sự ấm áp từ cha mẹ là yếu tố bảo vệ mạnh mẽ nhất với sức khỏe tinh thần vị thành niên.
Khi gia đình trở thành áp lực
Ngược lại, sự thiếu ổn định trong gia đình hoặc cách ứng xử chưa phù hợp có thể khiến trẻ rơi vào căng thẳng. Nghiên cứu tại Huế cho thấy, trong nhóm học sinh có cha mẹ ly hôn, 49,2% bị stress và 61,5% lo âu hoặc trầm cảm.
Ngoài ra, việc cha mẹ kiểm soát quá chặt – từ chọn lớp học thêm, thời gian vui chơi đến kỳ vọng điểm số – có thể khiến trẻ cảm thấy mất quyền tự chủ, dẫn đến mệt mỏi, thu mình.
Tips cho phụ huynh
- Tránh so sánh con với người khác.
- Duy trì thói quen trò chuyện thân mật hằng ngày.
- Cân bằng giữa định hướng và trao quyền tự chủ cho con.
-
Thiếu kỹ năng sống và định hướng phát triển bản thân
Học giỏi chưa đủ
Một em học giỏi vẫn có thể stress nếu thiếu kỹ năng sống. Ở cấp 2, trẻ bắt đầu phải quản lý thời gian, tự lập hơn và học cách giao tiếp với bạn bè. Thiếu những kỹ năng này, các em dễ bị căng thẳng khi đối diện với thử thách.
Ví dụ: một học trò dù đạt điểm cao nhưng không biết cách sắp xếp thời gian vẫn dễ mệt mỏi khi vừa học chính khóa, vừa tham gia hoạt động ngoại khóa.
Khám phá bản thân từ sớm
Đây là giai đoạn “vàng” để trẻ phát triển bản thân. Khi được hướng dẫn đúng, các em sẽ:
- Biết cách quản lý cảm xúc và giải tỏa áp lực.
- Hình thành thói quen học tập chủ động.
- Xây dựng sự tự tin trong giao tiếp và hợp tác.
FAQ: Tại sao học sinh cấp 2 cần phát triển kỹ năng sớm?
Vì đây là nền tảng để trẻ bước vào cấp 3 vững vàng hơn, thích nghi với khối lượng học tập lớn hơn và chuẩn bị cho tương lai dài hạn.
FAQ tổng hợp dành cho phụ huynh
- Dấu hiệu nào cho thấy con đang stress dù không bị điểm kém?
- Thường xuyên than mệt, mất ngủ, né tránh chuyện học.
- Stress ảnh hưởng thế nào đến học sinh cấp 2?
- Giảm động lực, dễ thu mình, ảnh hưởng đến sự tự tin và khả năng phát triển bản thân.
- Cha mẹ nên làm gì để giúp con giảm căng thẳng?
- Lắng nghe, khuyến khích, giảm kỳ vọng thái quá.
- Cho con tham gia hoạt động ngoài giờ, phát triển kỹ năng xã hội.
Kết luận
Stress ở học sinh cấp 2 không chỉ xuất phát từ việc học kém. Ngược lại, nhiều em học khá giỏi vẫn căng thẳng vì kỳ vọng quá lớn, môi trường gia đình thiếu gắn kết và sự thiếu hụt kỹ năng phát triển bản thân. Đây là giai đoạn quan trọng để cha mẹ đồng hành, giúp con xây dựng sự tự tin và nền tảng vững chắc cho tương lai.
Tại GPA, chúng tôi đồng hành cùng phụ huynh và học sinh trong giai đoạn cấp 2 – khi trẻ bắt đầu khám phá bản thân và hình thành những kỹ năng đầu tiên. Bằng sự hỗ trợ đúng cách, mỗi học sinh có thể phát huy tiềm năng, xây dựng sự tự tin và chuẩn bị hành trang vững vàng cho cấp 3 và xa hơn nữa.
