✏Thời đại 4.0 – Cơ hội hay thách thức?

Chúng ta đang sống trong thời đại mà sự biến đổi của thế giới có thể chỉ cần tính bằng giây bởi những chi phối mạnh mẽ của nền tảng công nghệ thông tin. Tại các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 được tin rằng sẽ mở ra nhiều cơ hội lớn nhưng đồng thời kéo theo nó những rủi ro nhất định. Thị trường lao động được dự báo sẽ có nhiều sự thay đổi khi công nghệ được ứng dụng rộng rãi vào nhiều ngành nghề, tự động hoá thay thế lao động chân tay, robot thay thế con người. Điều này đồng nghĩa trong tương lai không xa, nhiều công việc hiện tại sẽ bị “xoá sổ” hoàn toàn, nhưng đi kèm theo đó là sự hình thành của nhiều ngành nghề mới.

Dựa trên thực tế này, những nhóm ngành liên quan đến công nghệ, kĩ sư, chế tạo robot được dự đoán sẽ trở nên dẫn đầu. Tuy nhiên, bởi trí tuệ nhân tạo khác trí tuệ con người ở cảm xúc và sự sáng tạo, các ngành nghề thời đại mới sẽ tiếp tục đòi hỏi cao sự linh hoạt thích nghi với xu thế. Như vậy, cuộc Cách mạng 4.0 sẽ là cơ hội lớn cho những học sinh, sinh viên biết theo đuổi ngành nghề phù hợp, đúng xu hướng và trọng điểm.

✏ Câu chuyện hướng nghiệp – khi những sai lầm xuất phát từ phụ huynh

Nhắc đến hai từ hướng nghiệp, chúng ta nên hiểu đó là quá trình hai chiều. Bên cạnh việc giúp học sinh đi sâu vào khám phá tính cách, năng lực, và sở thích bản thân, đó đồng thời là sự tìm hiểu về thế giới công việc và các lĩnh vực ngành nghề khác nhau. Mong muốn con thành đạt là mong muốn chính đáng của bất kì bậc làm cha làm mẹ nào. Tuy nhiên, mong muốn chính đáng ấy nhiều lúc lại chính là khởi nguồn của những quyết định cảm tính và những áp đặt thiếu căn cứ.

Con cái viết ước mơ cho cha mẹ

Sinh thành và nuôi nấng, dù ít hay nhiều, cha mẹ nào cũng có những kì vọng nhất định ở con cái. Thế nhưng, không ít những bậc phụ huynh vì kì vọng ấy mà mong muốn con có thể trở thành người viết những ước mơ cho cha mẹ. Những công việc còn dang dở khi trẻ, những thành công chưa thể chạm tới, tất cả những điều ấy được gửi gắm vào thế hệ sau mà nhiều khi cha mẹ quên rằng, chính con cũng có những ước mơ của riêng mình, và nhiều khi những ước mơ ấy không trùng khít với ước mơ của cha mẹ.

Kinh nghiệm của người lớn không phải lúc nào cũng đúng

Xuất phát từ mong muốn dành những điều tốt nhất cho con, không ít những bậc phụ huynh muốn dựa vào những sai lầm và kinh nghiệm của chính bản thân mình mà trực tiếp can dự, thay con quyết định mọi chuyện trong việc lựa chọn ngành nghề. Kinh nghiệm của những người đi trước là quý báu, tuy nhiên với sự phát triển không ngừng của thời đại, việc lựa chọn dựa trên kinh nghiệm lại không phải một ý kiến hay. Thế giới tương lai sẽ khác rất xa thế giới hiện tại, chưa bàn đến quá khứ. Rất nhiều lĩnh vực phụ huynh biết trước đây sẽ bị biến đổi và thay thế bởi những ngành nghề, công việc mới. Bởi vậy, đừng để kinh nghiệm và định kiến trở thành rào cản ngăn bước tiến của con.

Ngành ổn định, ngành dễ xin việc, ngành kiếm nhiều tiền,…

Những cụm từ trên là suy nghĩ phổ biến của không ít các bậc phụ huynh và là những yếu tố được ưu tiên hàng đầu khi giúp con cái định hướng ngành nghề. Thế nhưng, một công việc không mang lại cho con nhiều cơ hội phát triển có phải tốt? Một công việc mà nhiều người theo đuổi thực chất tăng cơ hội hay tăng cạnh tranh và rủi ro? Hơn nữa, với sự phát triển nhanh chóng của thời đại, việc chăm chăm học những ngành “hot” của hiện tại chưa chắc đã đảm bảo một tương lai xán lạn.

Hai chữ “khả năng” bị phớt lờ

Trái ngược với các yếu tố được đề cao ở phía trên, “khả năng” là yếu tố thường bị phớt lờ trong quá trình hướng nghiệp. Đây là một từ mang tính bao quát rất rộng, từ năng lực trí tuệ, năng lực đặc thù của nghề, năng lực sức khoẻ của bản thân học sinh, cho đến cả năng lực tài chính của gia đình. Nói đến giấc mơ, ai cũng muốn mơ lớn. Nhưng khi ước mơ ấy liên quan đến ngành nghề, tương lai cả đời của con, cha mẹ nên thực tế cùng con nhìn nhận những vấn đề trên, để quá trình học và làm không xảy ra tình trạng “đứt gánh giữa đường”.

Tất cả những sai lầm trên, tựu chung lại sẽ tạo rất nhiều áp lực cho các em học sinh từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Xa hơn, tương lai khi phải làm những công việc mình không thích hoặc không giỏi sẽ giới hạn khả năng phát triển, tiến xa của các em; dẫn đến sự lãng phí thời gian, công sức, tiền bạc khi nhảy sang một ngành nghề khác; hoặc thậm chí là sự chán nản và thất nghiệp.

✏ Hướng nghiệp sao cho đúng?

Lại nhắc sự phát triển thời đại, bây giờ không còn là lúc chúng ta nên dựa vào những định kiến từ lâu đời hay những tri thức đã cũ để giúp các em định hướng nghề nghiệp tương lai. Cần khẳng định rằng, ngành nghề tương lai vẫn phải do chính các em quyết định dựa trên chính thiên hướng, sở thích và đam mê bản thân. Thay vì chỉ được giáo dục kiến thức, các em đồng thời cần những cơ hội để phát triển kĩ năng và tối đa những trải nghiệm. Cái các em cần là một hành trang chứ không phải một đích đến. Nếu các em được trang bị đầy đủ những kiến thức và kĩ năng cần thiết, tự đôi chân sẽ dẫn các em đi đúng đường.

Thực tế mà nói, quá trình hướng nghiệp không chỉ dành riêng cho các em học sinh, mà còn dành cho cả những bậc phụ huynh bởi những khó khăn từ việc thiếu cập nhật sự phát triển nhanh chóng của thời đại, thiếu hiểu biết về kiến thức hướng nghiệp, hay những quan điểm định kiến cá nhân. Hiểu được những kì vọng, những yêu thương dành cho các em, và cả những trở ngại các bậc phụ huynh phải trải qua, Chương trình Hướng nghiệp GPA Career sẽ là một sự lựa chọn phù hợp giúp quá trình hướng nghiệp trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

Chương trình được xây dựng trên những cơ sở khoa học đã được kiểm chứng và ứng rộng rãi trên thế giới, đảm bảo giúp các em học sinh và các bậc phụ huynh khám phá được thiên hướng của bản thân và nhóm ngành nghề phù hợp, cùng với lộ trình để phát triển các kiến thức, kĩ năng và tăng trải nghiệm về nhóm ngành nghề đó. Đặc biệt, phụ huynh và các em sẽ được làm việc trực tiếp với những chuyên gia giàu kinh nghiệm để có thể hiểu rõ phân tích và kết quả của bài đánh giá Hướng nghiệp, đồng thời tiếp tục nhận sự hỗ trợ lâu dài sau quá trình tư vấn.